Biznes reja

Biznes-rejani yaratishning asosiy kontseptsiyasi bankning missiyasi, ya'ni moliya bozorining eng istiqbolli tarmoqlarining eng daromadli segmentlarida faoliyat yurituvchi kuchli moliyaviy supermarketni yaratishdir.

Bankning maqsadi butun mamlakat boʻylab toʻliq moliyaviy xizmatlar koʻrsatuvchi zamonaviy, innovatsion va jadal rivojlanayotgan Oʻzbekiston banki mavqeini yanada mustahkamlashdan iborat.

BANKNING RIVOJLANISH PROGNOZI

2023 yilda bank yangi avtomatlashtirilgan bank tizimi va uning ishlashi uchun asbob-uskunalarni takomillashtirish bo'yicha ishlarni davom ettiradi. Ushbu qadam yangi interaktiv xizmatlarni joriy etishga, mijozlarga tez va kechayu kunduz xizmat ko'rsatishga imkon beradi, shuningdek ma'lumotlarni tahlil qilish sifatini oshiradi. Xarajatlarni yanada samarali boshqarish, funksional xarajatlarni tahlil qilish modelini amalga oshirish, shuningdek tartibga soluvchi kapitalni samarali taqsimlash orqali biznesning samaradorligi sezilarli darajada oshadi. Bank 2023-yilda chakana va kichik biznesni kreditlash bo'yicha sa'y-harakatlarini yo'naltirish orqali foizli biznesni yanada faol sur'atda rivojlantirish vazifasini qo'yadi, bu esa o'z navbatida uning kredit portfelini yanada diversifikatsiyalashga yordam beradi.

Daromadlarning o‘sishi biznesning barcha strategik yo‘nalishlarini tizimli rivojlantirish hisobiga erishiladi.

KORPORATIV BIZNES

Bank korporativ mijozlarni shartli ravishda 2 ta asosiy segmentga ajratadi:

• yirik korporativ mijozlar;
• kichik biznes vakillari.

Katta biznes segmenti bir nechta banklarda xizmat ko'rsatishni afzal ko'radigan, katta miqdordagi pulga ega bo'lgan va butun moliyaviy xizmatlardan foydalanadigan eng talabchan mijozlar tomonidan ifodalanadi. Bunday mijozlar to'lovlarni amalga oshirish va kreditlashda tezkorlikni, shuningdek, murakkab moliyaviy vositalarni o'z ichiga olgan murakkab mahsulotlarni talab qiladilar. Ular mijoz faoliyat yuritayotgan sohaning o‘ziga xos xususiyatlarini biladigan yuqori malakali bank xodimlari bilan ishlashni afzal ko‘radilar.

Bank individual moliyaviy yechimlarni taklif qilib, ushbu segmentda mijozlarga xizmat ko'rsatishni rivojlantirishni rejalashtiradi. Bank qisqa muddatli kreditlash, savdoni moliyalashtirish, valyuta operatsiyalari va likvidlikni boshqarish mahsulotlari sohasida o‘z mahsulot turlarini kengaytiradi. Shu bilan birga, xizmatlar ko‘rsatish tezligini oshirish, ayniqsa, kredit berishda muhim ahamiyatga ega. Bank mijoz menejerlari va mijozlar vakillari o‘rtasida tezkor hamkorlik qilish mexanizmlarini yaratib beradi.

Kichik biznes segmenti Bank uchun katta qiziqish uyg'otadi, chunki u maqbul rentabellik darajasini ta'minlaydi, shu bilan birga mijozlar bazasini samarali diversifikatsiya qilish imkonini beradi. 2023-yilda yuridik shaxslar uchun tadbirkorlik ipotekasi yo‘nalishida mahsulotni yanada rivojlantirish rejalashtirilgan. Iqtisodiy islohotlar va davlat tomonidan kichik biznesning faol qo‘llab-quvvatlanishi tufayli Bankning potensial mijozlari soni jadal sur’atlar bilan o‘sib bormoqda. 2023-yilda Kichik biznes mijozlariga xizmat ko'rsatish siyosati masofaviy va raqamli kanallar orqali mijozlarga xizmat ko'rsatish jarayonini rivojlantirishdan iborat bo'lib, ularga o'z bizneslarining moliyaviy holatini nazorat qilish va boshqarish uchun qulay yechim taqdim etiladi. Raqamli kanallarni yanada rivojlantirish mijoz menejerlari ishini yengillashtirib, sanoat xususiyatlarini hisobga olgan holda shaxsiylashtirilgan xizmatlarning yangi paketlarini joriy etish imkoniyatlarini ochadi.

Mijozlar bazasini yaratishda asosiy e'tibor katta naqd pul qoldig'i va yaxshi hisob-kitoblarga ega bo'lgan mijozlarga qaratiladi. Bu yuridik shaxslarning hisobvaraqlaridagi qoldiqlarni (pullik va bepul) 17,0 trln. so‘mni 2023 yil oxirigacha (shu jumladan xorijiy valyutada) tashkil etadi.

Korporativ mijozlarning milliy valyutadagi hisobvaraqlariga xizmat ko 'rsatish kamida 108,8 mlrd.so' m, xorijiy valyutadagi hisobvaraqlarga xizmat ko 'rsatish va tashqi iqtisodiy faoliyatni qo' llab-quvvatlash bo 'yicha xizmatlar ko' rsatish esa 496,2 mlrd. so ' m miqdorida komissiya daromad keltirishi prognoz qilinmoqda.

Resurs bazasi barqarorligini ta'minlash maqsadida yuridik shaxslarning muddatli depozitlarini jalb etishga alohida e'tibor qaratiladi.2023 yil oxiriga kelib ularning qoldig'ini 5 608 mlrd. so'mgacha (shu jumladan chet el valyutasida) yetkazish rejalashtirilgan, bunda foiz xarajatlari 643,5 mlrd. so'mni tashkil etadi. Shuningdek, bank depozit bazasini mustahkamlash maqsadida akkreditiv bitimlarini tuzishni rejalashtirmoqda.

Jalb qilingan mablag'lar bankning faol operatsiyalarini, ya'ni kreditlashni moliyalashtirishning asosiy manbai bo'ladi. 2023-yilda kredit portfelini 27,5 trillion so‘mga yetkazish rejalashtirilgan bo‘lib, shundan 21,8 trillion so‘mi milliy valyutadagi kreditlar, 5,9 trillion so‘mi so‘m ekvivalentida xorijiy valyutadagi kreditlardir. Shundan yuridik shaxslarning kredit portfeli jami 6,8 trillion so‘mni tashkil etishi kerak, shundan 1,0 trillion so‘mi milliy valyutadagi kreditlar, 5,8 trillion so‘mi esa so‘m ekvivalentida xorijiy valyutadagi kreditlardir. 2023-yilda Kichik kredit bo‘limi yo‘nalishi bo‘yicha kredit portfelining qoldig‘I 2,8 trln. so'mga yetishi kutilmoqda.

CHAKANA BIZNES

Chakana biznesni, xususan, chakana kreditlashni rivojlantirish, asosan, umuman kredit portfelini diversifikatsiya qilish imkoniyati bilan bog‘liq ustuvor vazifa hisoblanadi. 2023-yilda chakana kredit portfelining qoldig‘i 20,7 trillion so‘mni tashkil etishi prognoz qilinmoqda. Emissiyaning prognoz qilinayotgan hajmi va foiz stavkalarini hisobga olgan holda, Bank 2023 yilda jismoniy shaxslarni kreditlashdan 3819 mlrd.so‘m daromad olishni mo‘ljallamoqda. Ushbu mahsulotga bozor talabining o'sish sur'atlarini hisobga olgan holda, avtokreditlar hajmining oshishi prognoz qilinmoqda.

2023 yilda chakana biznesni rivojlantirish uchun bank:

• muntazam to‘lovlar, pul o‘tkazmalari, tovar va xizmatlar uchun to‘lovlar, jamg‘armalar kabi oddiy, tez va foydali operatsiyalarni amalga oshirish;
• xalqaro to‘lov tizimlariga ega plastik kartalar bo‘yicha hamkor dasturlarni ishlab chiqish va rivojlantirish;
• mijozlar bilan uzoq muddatli va yaqin munosabatlar o'rnatish. Bank alohida mahsulotlarga qaraganda jozibadorroq bo'lgan mahsulot paketlarini ishlab chiqadi. Bunday paketlarni tuzish uchun bank mijozlar ma’lumotlarini to‘plash, saqlash va tahlil qilish imkoniyatlarini kengaytiradi.

Bank 2023-yilda jismoniy shaxslarga xizmat ko‘rsatishdan 793 milliard so‘m daromad olishi kutilmoqda. Shu bilan birga, plastik kartochkalardan foydalangan holda ko‘rsatilgan xizmatlardan (kartalarni chiqarish, tranzaksiyalarni rasmiylashtirish, to‘lovlarni qabul qilish va bankomatlardan naqd pul berishdan olingan daromadlar) 675,3 mlrd.so‘mni tashkil etadi. Chakana savdo bo‘limlarida ko‘rsatilgan xizmatlardan (pul o‘tkazmalari, hisobvaraqlardan pul o‘tkazish, naqd pul olish va konversiya operatsiyalari) daromadlar 117,8 mlrd.so‘mni tashkil etishi kutilmoqda.

Bundan tashqari, chakana mijozlar Bank uchun strategik ahamiyatga ega, chunki ularning mablag'lari Bank resurs bazasining asosiy qismini tashkil etib,ularning chiqib ketish xavfi past bo'ladi.2023-yilda jismoniy shaxslarning omonatlari bo‘yicha qoldiqlarni 20,1 trillion so‘mga yetkazish, shundan muddatli depozitlar 13,3 trillion so‘mni (shu jumladan xorijiy valyutada) tashkil etish rejalashtirilgan. Hozirgi o'rtacha depozit stavkalari, ya'ni xorijiy valyutadagi depozitlar bo'yicha 5% va milliy valyutadagi depozitlar bo'yicha 20%, shuningdek, depozitlar bo'yicha yangi potensial mahsulotlarni hisobga olgan holda, nafaqat milliy valyutadagi, balki chet el valyutasidagi qoldiqlarning ham bosqichma-bosqich o'sishi kutilmoqda. Shu bilan birga, bank jismoniy shaxslarning xorijiy valyutadagi talab qilib olinmagan depozitlari bazasini mustahkamlashni rejalashtirmoqda, bu esa norezident mijozlarning ko'payishiga olib keladi.

BANK XARAJATLARI VA MOLIYAVIY NATIJALARI

2023 yil uchun foiz xarajatlari prognozi (tarmoqlararo depozitlar bo‘yicha foizlarni hisobga olmaganda) 2662,1 mlrd. Foizlar bo'yicha harajatlarning o'sishi mijozlar hisobvaraqlaridagi naqd pul qoldiqlarining ko'payishi bilan bog'liq. Bundan tashqari, Markaziy bankning uzoq muddatli resurs bazasiga qo'yiladigan amaldagi talablari saqlanib qoldi, buning uchun bankka "qisqa" manbalarga nisbatan qimmatroq bo'lgan bir yildan ortiq muddatga muddatli depozitlarni qo'shimcha jalb qilish kerak bo'ladi.

2023 yilda foizsiz xarajatlar 603,6 mlrd.so‘m darajasida rejalashtirilgan. 2023-yilgacha o‘sish to‘lov va komissiya daromadlarining, shuningdek, spot va konvertatsiya operatsiyalari bo‘yicha valyuta farqlari ko‘rinishidagi daromadlarning oshishi hisobiga kutilmoqda. 2023 yil uchun operatsion xarajatlar prognozi 1216 milliard so‘mni tashkil etadi. Operatsion xarajatlarning o'sishiga ta'sir qiluvchi asosiy xarajatlar moddalari quyidagilardan iborat:

• Xodimlar uchun ish haqi va boshqa imtiyozlar ko'rinishidagi xarajatlar;
• Asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarning eskirishi;
• Ma'muriy xarajatlar, ko'tarilishlar, soliqlar, yuridik, konsalting, audit, sug'urta xizmatlari va boshqa operatsion xarajatlar.

Yuqoridagi tendentsiyalar va prognozlarni hisobga olgan holda, Bankning 2023 yil uchun sof foydasi kamida 1727 milliard so‘m miqdorida prognoz qilinmoqda. Shu bilan birga, aktivlar rentabelligi (ROA) 4,6% ni, umumiy kapitalning rentabelligi (ROE) 51,1% va operatsion samaradorlik koeffitsienti (CIR) 34,2% ni tashkil qiladi.